Βασίλης Κρομμύδας
Πολλά έχουν λεχθεί σχετικά με το πώς πρέπει να είναι το ποδήλατο των τριαθλητών. Και γενικά όταν μιλάμε για τριαθλητές αυτόματα το μυαλό μας πάει σε αυτό των αγώνων non drafting. Έτσι έχει περάσει στη συνείδηση μας ότι το τρίαθλο είναι η μεγάλη απόσταση με τους αγώνες να είναι ατομικής χρονομέτρησης χωρίς να επιτρέπετε ο ένας αθλητής να ακολουθεί τον προπορευόμενο. Σε αυτούς τους αγώνες όπως και στην ποδηλασία της ατομικής χρονομέτρησης τα ποδήλατα έχουν κάποια χαρακτηριστικά που βοηθούν ο αναβάτης να εκμεταλλευτεί πλήρως τις φυσικές του δυνάμεις και να μεταφραστούν σε επίδοση. Εδώ έχουμε δυο κύριους παράγοντες που επιτρέπουν στους Ποδηλάτες-Τριαθλητές να πετυχαίνουν καλύτερες επιδώσεις με αυτά τα ποδήλατα (χρονομέτρου). Και ποια είναι αυτά τα χαρακτηριστικά αυτών των ποδηλάτων που επιτρέπουν να γίνονται καλύτερες επιδώσεις σε σχέση με τα κλασικά ποδήλατα δρόμου;
- Ο νούμερο ένα παράγοντας είναι η αεροδυναμική.
Αυτή χωρίζεται σε δυο τομείς, ο ένας είναι αυτή του ίδιου του ποδηλάτου (αεροδυναμικός σχεδιασμός σκελετού, τροχών, και γενικά όλων των εξαρτημάτων) και ο άλλος είναι αυτός του αναβάτη. Η θέση που παίρνει ώστε να μειώνεται στο ελάχιστο η αεροδυναμική αντίσταση από τον αέρα.
- Ο Δεύτερος παράγοντας είναι ο τρόπος που ασκείται η δύναμη από τον αναβάτη στο ποδήλατο ώστε να μεταφράζεται σε απόδοση.
Ξεκινώντας από τον δεύτερο παράγοντα η στάση που έχει ο αθλητής πάνω στο ποδήλατο βοηθάει περισσότερο συνειρμικά με το ίδιο το ποδήλατο ώστε να του δίνει την δυνατότητα να περνάει μεγαλύτερο ποσοστό της δύναμης. Όχι τόσο ως απόλυτη δύναμη πίεσης στο πεντάλ, αλλά περισσότερο ως διατήρηση ή αύξησης των περιστροφών που μπορεί να κάνει ένας αναβάτης με μια συγκεκριμένη σχέση (γρανάζι). Έτσι η αύξηση της ισχύος έρχεται κυρίως από την αύξηση των περιστροφών και λιγότερο από την αύξηση της ίδιας της αντίστασης στο πετάλι.
Περνώντας τώρα στον κύριο παράγοντα της καλύτερης απόδοσης σε σχέση με τα κλασικά ποδήλατα δρόμου, αυτόν της αεροδυναμικής και ξεκινώντας από το ίδιο το ποδήλατο το οποίο πλέoν σχεδιάζεται κάτω από πολύ σύγχρονες μεθόδους μέσα από αεροδυναμικά μοντέλα και σήραγγες αεροδυναμικής, όχι μόνο του σκελετού αλλά και των εξαρτημάτων που συνεργάζονται μεταξύ τους, δίνει στο τέλος ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα σε αυτόν τον τομέα.
Ο σχεδιασμός της στάσης του ποδηλάτη όμως είναι αυτός που δίνει το μεγαλύτερο αεροδυναμικό αποτέλεσμα. Έτσι αυτά τα ποδήλατα έχουν πιο κάθετο σωλήνα στις 78 μοίρες αντί στις κλασικές 73, έχουν χαμηλότερο κούτελο ώστε να μειώνεται η αντίσταση του αέρα, η πίσω ρόδα έρχεται όσο γίνεται πιο κοντά και κάτω από την σέλλα συνήθως πίσω από αεροδυναμικές κατασκευές του σκελετού και με μπροστινό σύστημα ξεκινώντας από τον οριζόντιο σωλήνα και περνώντας στο τιμόνι – πιρούνι με γεωμετρία πιο αμβλεία στις 75-76 μοίρες έτσι ώστε να επιτρέπουν στον αναβάτη να διατηρεί μεγάλη ισορροπία στις στροφές παρά την επιθετική στάση οδήγησης που έχει.
Έτσι αν θέλουμε να έχουμε μια αποδοτική σχέση μεταξύ αναβάτη- ποδηλάτου θα πρέπει να προσέξουμε τους παρακάτω παράγοντες που βοηθούν μέσω της αεροδυναμικής στην βελτίωση της απόδοσης.
- Σωστή στάση = α) κλειστοί αγκώνες, β) κλειστά γόνατα, γ) χαμηλά κεφάλι, δ) μαζεμένοι ώμοι, ε) ευθεία πλάτη
- Αεροδυναμικό κράνος
- Εφαρμοστά ρούχα
- Αεροδυναμικό σκελετό και τα ανταλλακτικά που συνεργάζονται με αυτό.
- Αεροδυναμικοί τροχοί
- Καλά ελαστικά υψηλής πίεσης
Ακόμη και στο Ολυμπιακό τρίαθλο (κλασική απόσταση) επειδή όπως και να έχει επηρεάζεται πολύ από τα παραπάνω χαρακτηριστικά, βλέπουμε πολλοί Τριαθλητές να προσπαθούν να δώσουν κάποια από τα αυτά τόσο στα ποδήλατα τους όσο και στην στάση τους πάνω σ’ αυτά. Άσχετα αν αυτά τα ποδήλατα είναι στημένα για ποδηλασία μέσα σε γκρουπ (drafting races).
Αυτό γίνεται γιατί απλά είναι « τρίαθλο», τι σημαίνει αυτό; Ακόμη και σε αγώνες με drafting μετά την κολύμβηση ή μετά από μια απότομη στροφή μπορεί να χρειαστεί ο αθλητής να ποδηλατίσει μόνος του, είτε μέχρι να ξαναμπεί στο γκρουπ είτε μέχρι τη ζώνη αλλαγής, έτσι σε αυτό το διάστημα είναι σημαντικό να μπορεί να ¨γλυτώνει¨ χρόνο από την αντίσταση του αέρα.
Έτσι αν δεν θέλετε να ξοδέψετε τα χρήματα που χρειάζονται για ένα τριαθλητικό- χρονομέτρου ποδήλατο ή απλά αν θέλετε να προσομοιώσετε ( όσο αυτό είναι δυνατόν) το κλασικό ποδήλατο δρόμου με αυτό του τριάθλου- χρονομέτρου μπορείτε να κάνετε κάποιες αναβαθμίσεις και ρυθμίσεις, έτσι μπορείτε να μετατρέψετε οποιοδήποτε κλασσικό ποδήλατο δρόμου σε μια γρήγορη τριαθλητική μηχανή.
Οι περισσότερες βελτιώσεις μπορεί να κοστίσουν ένα ποσό, αλλά πολλές από τις πιο σημαντικές μπορούν να γίνουν οικονομικά.
Θέση αναβάτη και μετατροπή σκελετού
Η αντίσταση του αέρα είναι η μεγαλύτερη δύναμη που αντιστέκεται στην κίνηση του ποδηλάτου και το σώμα δημιουργεί το 80% της αντίστασης αυτής. Για να γλιτώσετε όσο γίνεται περισσότερο από τον αέρα, απλά ¨μαζέψτε¨ το σώμα σας, φορέστε εφαρμοστά ρούχα, τοποθετήστε αερόμπαρες για να μαζεύετε τα χέρια σας και μάθετε να κάνετε πεντάλ με τα γόνατα σε ευθεία, όπου όχι μόνο είναι βιομηχανικά αποτελεσματικός τρόπος, αλλά και αεροδυναμικός. Τέλος χαμηλώσετε το σώμα σας με την πλάτη σε οριζόντια θέση.
Η ιδανική πρώτη ύλη για ένα οικονομικό, γρήγορο, αεροδυναμικό ποδήλατο, είναι ένας σκελετός δρόμου με μικρό κάθετο σωλήνα και με ένα μακρύ οριζόντιο σωλήνα. Η σημαντική διάσταση είναι όχι τόσο το μήκος του οριζόντιου σωλήνα, αλλά μάλλον η απόσταση μεταξύ του κεντρικού και του μπροστινού άξονα. Θέλετε να μεγαλώσετε αυτή την απόσταση και να μικρύνετε την απόσταση μεταξύ του κεντρικού και του πίσω άξονα ώστε οι ρόδες να μετακινηθούν προς τα μπροστά. Με τον τρόπο αυτό, καθώς σκύβετε το σώμα σας προς τα κάτω και μπροστά, το βάρος σας κατανέμεται ισόποσα σε όλο το ποδήλατο, και όχι μόνο στην μπροστινή ρόδα. Χαρακτηριστικά που μεγαλώνουν την απόσταση από το μπροστινό κέντρο είναι: μακρύτερος οριζόντιος σωλήνας, πιο αμβλεία γωνία λαιμού και μακρύτερη κλίση πιρουνιού.
Φτιάξτε το ποδήλατο στα μέτρα σας. Στα περισσότερα ποδήλατα κούρσας, αυτό σημαίνει να πάρετε ένα μακρύ λαιμό και να τον κατεβάσετε τελείως. Σπρώξτε τη σέλλα τελείως μπροστά, ώστε να είναι πιο αποτελεσματική η πεταλιά, χωρίς να χτυπάνε τα γόνατα στο στήθος σας και χωρίς να πονά η μέση σας. Σ’ αυτό μπορεί να σας βοηθήσει περισσότερο ένα παλουκόσελο που να επιτρέπει να έρθει η σέλλα πιο μπροστά (η μύτη της να περνάει από τον κεντρικό άξονα). Αν σας πονάει ο καβάλος όταν κάθεστε στην αεροδυναμική θέση, αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι πρέπει να αλλάξετε τη θέση της σέλλας, ανεβάζοντας ή κατεβάζοντας τη μύτη. Μπορείτε ακόμη να δοκιμάσετε μια πιο μαλακή σέλλα ¨Τριαθλητική¨ που σχεδιάζεται γι’ αυτή ακριβώς την θέση.
Αεροδυναμικές ρόδες
Η δεύτερη μεγαλύτερη αντίσταση στο ποδήλατο έρχεται από τις ρόδες και κυρίως από την μπροστινή. Η πίσω ρόδα είναι λιγότερο σημαντική, γιατί έτσι κι αλλιώς ο σκελετός του ποδηλάτου και τα πόδια χαλάνε την αεροδυναμική, έτσι αν πρέπει να διαλέξετε μια από της δυο προτείνω να επιλέξετε την μπροστινή. Αν τώρα μπορείτε να τις πάρετε ζευγάρι τότε θα μπορέσετε να γλυτώσετε μέχρι και 2 λεπτά στα 40 χλμ. του αγώνα. Αν τώρα μπορείτε να έχετε και κλειστή ρόδα πίσω, τότε βελτιώνεται κι άλλο την αεροδυναμική απόδοση και κερδίζεται περισσότερο χρόνο. Η κλειστή ρόδα είναι αεροδυναμική, αλλά δεν επιτρέπεται σε μερικούς αγώνες τριάθλου (αγώνες με drafting), είναι πιο δύσκολη στις καιρικές συνθήκες (με αυξημένο αέρα) και κυρίως αν είναι διαδρομή με ανηφόρες προσθέτει βάρος. Στην περίπτωση αυτή, είναι καλύτερα να χρησιμοποιήσετε μια ρόδα με φαρδύ στεφάνι και λίγες ακτίνες. Αν θα μπορούσαμε να πούμε όμως ποιος είναι ο γρηγορότερος συνδυασμός σε ευθεία και άπνοια, σίγουρα κερδίζει η κλειστή ρόδα πίσω με τροχό με φαρδύ στεφάνι μπροστά.
Βασίλης Κρομμύδας
www.coachingservices.gr
